CBS berekent dat in het eerste kwartaal van 2024 in Nederland 57.750 nieuwe bedrijven werden opgericht, 8 procent minder dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Er werden ook 53.970 bedrijven opgeheven, 83 procent meer dan een jaar eerder. Het enthousiasme loopt wat terug en veel startend ondernemers halen het niet. De uitreiking van de FD gazellen komen eraan. Reden om te kijken wat dit soort snelgroeiende organisaties tegen komen. 

In deze blog post bespreek ik de belangrijkste trends, ontwikkelingen en strategische inzichten voor startups en scale-ups. Hierbij gebruik ik inzichten uit mijn eigen praktijk en gerenommeerd onderzoek.

Van startup naar scale-up

Elke startup droomt ervan een scale-up te worden, maar de weg daar naartoe is uitdagend. Wat in de initiële fase begint als een droom of idee van twee of drie mensen komt tot bloei. Ongeveer de helft van de start-ups is jaren later nog succesvol. Nadat de eerste grote klanten zijn binnen gehaald volgt een fase van opschaling en professionalisering. Dat is de fase waarin ik vaak wordt ingeschakeld door de oprichters.

“Het vinden van een evenwicht tussen innovatie en operationele efficiëntie is cruciaal in deze fase,” zegt een recente studie van McKinsey. “Bedrijven die dit evenwicht weten te vinden, hebben 30% meer kans om succesvol te schalen”. Het is essentieel voor bedrijven om zowel flexibel als gestructureerd te blijven zodat groei in lijnt blijft met de visie en strategie.

De fase tussen startup en scale-up noemen we ook wel ‘liminal space’. De tussenruimte. In deze periode is er vaak sprake van onzekerheid en ambiguïteit, maar het biedt ook een unieke kans voor innovatie en transformatie. Het is een periode waarin bedrijven zichzelf opnieuw kunnen definiëren en voorbereiden op de volgende groeifase. Verschillende trends maken dat die fase nu heftiger is dan ooit voor startende bedrijven.

Trends rondom organisatiestructuren

Traditionele hiërarchische structuren (‘de hark’) maken steeds vaker plaats voor flexibele en wendbare organisatiemodellen. Holacracy en zelfsturende teams zijn concepten die steeds meer terrein winnen, geïnspireerd op Semco style beloftes. Deze nieuwe organisatiemodellen stellen bedrijven in staat om snel te reageren op marktveranderingen en de creativiteit en betrokkenheid van werknemers te bevorderen.

Deze nieuwe business modellen zijn voor veel oprichters lastig te managen. Van totale controle in de beginfase moeten ze meer leiderschap tonen en vertrouwen bouwen in hun teams.

Onderzoek van Deloitte’s onder oprichters benadrukt: “Oprichters geven aan dat het loslaten van controle en vertrouwen op de expertise van hun teams een van de meest uitdagende, maar ook de meest lonende stappen is in de groei van hun bedrijf” .

Door medewerkers meer autonomie en verantwoordelijkheid te geven, kunnen bedrijven sneller inspelen op kansen en bedreigingen.
Veel eigenaren benutten op dit vlak mijn business coaching of mentoring om hierin de juiste keuzes te maken. Ook om voor zichzelf vaste grond te vinden en houden.

Juist aan het begin van de groeicurve is de organisatie nog wendbaar op dit vlak. Ik begeleid dan ook juist in die fase ondernemers bij het maken van fundamentele keuzes rondom de organisatie structuur. Elke keuze daarin organisatie heeft automatisch impact op de cultuur en leiderschap van de organisatie.

Trends rondom technologische innovaties

Technologie blijft een drijvende kracht achter de groei van startups en scale-ups. Kunstmatige intelligentie (AI), machine learning (ML) en big data zijn niet langer buzzwords, maar moeten vanaf dag 1 onderdeel zijn van de strategie. Met data-gedreven inzichten kunnen bedrijven hun processen optimaliseren, klantbehoeften beter begrijpen en nieuwe marktkansen identificeren.

Een goed voorbeeld hiervan is het gebruik van AI voor het personaliseren van klantinteracties. Door AI-gedreven analyses kunnen bedrijven gepersonaliseerde marketingcampagnes creëren die de klanttevredenheid en loyaliteit verhogen. Deze technologieën helpen ook bij het automatiseren van repetitieve taken, waardoor medewerkers zich kunnen richten op strategisch belangrijk werk.

Tegelijk kan het leunen op technologie de afstand tot de markt vergroten. Ouderwets klantonderzoek, heeft mijn klanten altijd essentiële inzichten gegeven waarmee zij hun proposities en strategie konden verfijnen. Juist sterk technologisch gedreven bedrijven, vaak met kennis gedreven eigenaren, hebben hier een blinde vlek. Ze vinden het lastig om te luisteren. Ook is meermaals mijn ervaring dat klanten tegen een neutrale luisteraar zoals ik bereid zijn eerlijker te zijn en meer waardevolle informatie geven.

Trends rondom ESG en CSRD rapportage

De starters van nu krijgen vanaf dag 1 te maken met eisen rondom duurzaamheid en social return (SROI). Wie werkt voor corporates en aanbestedingen krijgt nu al te maken met data eisen vanuit de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Een richtlijn dat bedrijven verplicht om te rapporteren over hun impact op de mens en op het klimaat. Juist in de beginfase is data verzameling en procesinrichting op dit vlak nog te overzien. Niet uitstellen dus maar beet pakken. Samen met Rockwater consulting pak ik die voorbereiding pragmatisch aan.

Ook de consument let in toenemende mate op de duurzaamheid van bedrijven. Generatie Z doet dat zeker, voor hen is het vaak al randvoorwaardelijk dat je er een goed verhaal is op dit vlak. Startups en scale-ups die duurzaamheid in hun kernwaarden opnemen, hebben een concurrentievoordeel.

Volgens een rapport van McKinsey zien bedrijven die duurzaamheid omarmen, niet alleen verbeteringen in hun merkimago, maar ook in hun financiële prestaties:

“Bedrijven met een sterke duurzaamheidsstrategie presteren op de lange termijn beter en trekken meer investeerders aan” .

Trends rondom internationalisering

Technologie heeft veel barrières weggehaald voor internationalisering. Daarmee zien we veel startups en scale-ups sneller dan voorheen de stap maken naar internationalisering. Het betreden van nieuwe markten biedt enorme groeimogelijkheden, maar brengt ook uitdagingen met zich mee, zoals culturele verschillen, juridische kwesties en logistieke complicaties. Goede begeleiding daarin is essentieel.

Startups en scale-ups die internationaal strategische samenwerkingen aangaan en actief hun netwerk uitbreiden, kunnen sneller groeien dan ooit. Maar hoe combineer je dat als de operatie ook dagelijks aandacht vraagt?

Ook binnen bedrijven zien we internationalisering. Ook, of juist, binnen praktische bedrijven dwingt de personeelskrapte werkgevers om de deur te openen voor anderstaligen. Zie maar veiligheidsnormen goed uit te leggen in 5 talen. En hoe bouw je één cultuur uit de mengpot van internationale culturen. Het zijn interessante uitdagingen.

Deloitte benadrukt dat “bedrijven die investeren in de voortdurende ontwikkeling van hun medewerkers, beter zijn uitgerust om zich aan te passen aan veranderingen en nieuwe kansen te benutten”. Dit toont aan dat leren en ontwikkelen niet alleen goed is voor individuele medewerkers, maar ook voor de algehele organisatie.

Veel kansen

De toekomst voor startups en scale-ups biedt vol mogelijkheden, maar ook uitdagingen. Er wordt veel van hen gevraagd om voorop te blijven lopen in een concurrerende markt.

In de woorden van een McKinsey rapport: “De toekomst behoort toe aan de bedrijven die bereid zijn te innoveren, risico’s te nemen en zich aan te passen aan een snel veranderende wereld” .

Profiteer van mijn ervaring

Ik ben gespecialiseerd in het begeleiden van start-ups en scale-ups in de eerste fase. Juist dan is het cruciaal om een stevig fundament neer te leggen voor groei. Het hebben van een solide strategie, aanbrengen van structuur, trainen rondom ontwikkeling van cultuur, inrichten van HR processen en het ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden. Startende ondernemingen die dit op orde hebben krijgen gemakkelijker financiering.

Profiteer van meer dan 30 jaar professionele ervaring in de booardrooms van bij multinationals en starups.

Heb je  hulp nodig? Op alle vraagstukken rondom mens, marketing en management help ik jullie. Mail me nu op 030 200 6918.